Vandaag werd bekend dat SOA-klinieken niet meer zomaar iedereen zullen testen.

Alleen mensen uit zogenaamde risicogroepen (mannen die prostituees bezoeken, mannen die seks met mannen hebben en mensen uit landen waar HIV veel voorkomt) worden nog gratis en anoniem geholpen. Anderen worden verwezen naar hun huisarts. Wat betekent: niet anoniem en gewoon dokken als je verzekering het niet dekt.

Meteen regende het overal boze reacties. Het zou onrechtvaardig en schandalig zijn. Hierdoor zouden er ook ineens heel veel meer mensen met SOA’s komen en zouden verstandige mensen worden gestraft voor het feit dat ze om hun gezondheid geven.

Ik snap dat niet zo. Buiten dat er niets nieuws is besloten (dat dringt niet echt door, merk ik): wat is er mis met voor je eigen test betalen? Wie anders moet dat doen? En wat is in godsnaam het verband tussen niet meer gratis kunnen testen en de toename van het aantal mensen met SOA’s? Misschien heb ik het wel verkeerd hoor, verbeter me dan gerust, maar volgens mij komen SOA’s niet uit de lucht vallen. Ze ontstaan niet spontaan, maar zijn het gevolg van onbeschermde seks. Als je zover bent dat je een test nodig hebt, is het kwaad dus eigenlijk al geschied. Of je de test nu betaalt of niet, maakt voor de uitslag niets uit. Hoe kan het niet gratis uitvoeren van de test dan zorgen voor meer SOA’s? Dat is een beetje een omgekeerde wereld.

Er heerst dus een verkeerde soort gedachte over de tests. Niet alleen vind men blijkbaar dat er een soort ‘recht’ op bestaat en gaat daarbij helemaal voorbij aan de eigen verantwoordelijkheid en nog het belangrijkst: hun eigen lichamelijke gezondheid die in het geding is;  er is ook sprake van een soort schijnzekerheid. Daarom gaan er ook veel mensen trouw naar de bloedbank. Niet uit naastenliefde, maar om de SOA-test die er periodiek bij hoort. Valt die goed uit, dan kunnen ze weer vrolijk af en toe de touwtjes wat laten vieren. Het verzekert je echter nergens anders van dan dat je op dat moment de dans bent ontsprongen.

Ik snap evengoed niet waarom mensen moord en brand schreeuwen als de anti-conceptie voor volwassenen niet meer  (geheel) vergoed wordt. Even wat voorbeeldjes:

• Een pak luxere Durex condooms kost een tientje voor tien stuks. Dat is een euro per stuk. Eigen merk of merkloos kost dus nog minder. Bij een organisatie als het JIP kunnen jongeren ze per tien krijgen voor een euro.
• De gemiddelde anticonceptiepil kost je, afhankelijk van je leeftijd, gemiddeld €2,50 tot €5. Check het hier.

Dus: veilig vrijen kost je niet zo heel veel, terwijl het van levensbelang is. Je gezondheid is namelijk niet zomaar iets. Voor de waarde van een pakje sigaretten en een McMenu ben je een maand gedekt (no pun intended). Wie wil me nu nog vertellen dat voor je eigen gezondheid zorgen raar, oneerlijk, niet te betalen is? Wel een duur mobieltje met internet, wel op stap, wel lekker shoppen, maar anticonceptie ho maar? Jij hebt de lusten, jij hebt de lasten, zo simpel lijkt het me. Mocht je in de heel erg onwaarschijnlijke situatie zitten dat je zelfs een dubbeltje voor een condoom niet op kunt brengen, dan zou je gewoon geen seks moeten hebben.

Die test is wel even wat anders. Ongeveer honderdnogwat euro. Dat weet ik omdat ik hem zelf niet zo heel lang geleden af heb laten nemen. Dat doe je natuurlijk ook niet voor je lol, maar om dingen zeker te weten, dingen uit te sluiten. Dat mag wat mij betreft ook wat kosten. De kans dat ik zo’n test weer nodig heb schat ik heel erg klein, maar dan nog zal ik zonder morren gewoon dokken. De kans dat de mensen die nu het hardst schreeuwen een test moeten ondergaan schat ik even groot in. Zij kunnen hem waarschijnlijk, als dat moet, want dat is afhankelijk van je verzekering en eigen risico dus niet eens altijd het geval, ook best betalen. Dus wat is nu helemaal het probleem?

Ik heb het natuurlijk niet over mensen die verkracht zijn. Ik geloof en mag toch ook zeker hopen, dat daar alle hulp en andere regels voor gelden.

Het enige wat ik een beetje vreemd vind, is wie wel en niet onder de risicogroepen vallen. Mannen die met prostituees of andere mannen het bed delen, zijn gewoon volwassenen en maken volwassen keuzes. Die mogen de rekening dan ook net zo goed gewoon betalen wat mij betreft. Het impliceert daarnaast volgens mij ook allemaal andere dingen zoals verbanden tussen homoseksualiteit en ziektes die onwaar en oneerlijk zijn, maar dat is nu eventjes een brug te ver en niet geheel in hun nadeel. Ik zie tot slot ook niet zo goed wat het komen (van je partner) uit een zogenaamd risicoland aan die eigen keuzes zou veranderen. Ik zou het heel erg krom vinden dat volwassenen die het geld een stuk makkelijker zouden kunnen missen, zonder meer geholpen worden terwijl een stuk minder draagkrachtigere en meer hulpbehoevende groepen weggestuurd zouden worden.

Jongeren bijvoorbeeld. Jonge jongens en meiden die thuis niet eens over anticonceptie kunnen praten. Die niet aan de pil mogen, die geen beschikking hebben over hun eigen geld om condooms te bekostigen, laat staan zo’n test. Die niet naar de huisarts durven omdat die huisarts best wel eens zijn of haar geheimhoudingsplicht niet zo serieus neemt. Die het niet kunnen hebben dat er brieven van allerlei instanties naar huis toe gaan. Dát zijn de uitzonderingen. Dié hebben zonder meer hulp nodig. En die is er ook voor ze. Ook zij vallen, tot hun 25e, onder de risicogroep: *klik*

Waar iedereen aan voorbij gaat, is wat er in hetzelfde bericht ook vermeld staat: elk jaar voeren de klinieken 10% meer tests uit. Ook blijkt elk jaar weer, dat jongeren op grote schaal onveilige seks hebben. Dat er hele volksstammen jongeren zijn die elkaar en volwassenen seksuele gunsten verlenen in ruil voor dingen als een Breezer en een peuk en ook dat ook (seksueel) geweld steeds normaler lijkt in tienerrelaties. Dingen die veel meer zorgen baren en die aan de basis staan van veel van die tests.

Natuurlijk zou ik ook willen dat de test gewoon gratis beschikbaar was voor iedereen. Nog liever zou ik willen dat dit soort tests gewoon niet nodig waren. Net zo goed dat ik zou willen dat als ik de kraan opendoe, er cola uitkomt. Je kan niet alles hebben. In de huidige maatschappij met ziektekosten die de pan uit rijzen waarvoor we allemaal betalen zeg ik echter: jouw wip, jouw knip.

Moraal van mijn verhaal: een beetje een storm in een glas water, dit. Een soa-test is gewoon een product waar je voor moet betalen. Heb je daar moeite mee? Prima. Zorg er dan voor dat je die test niet nodig hebt. Dat lijkt mij nog het meest verstandig. Voorkomen is beter dan genezen en zo vaak zul je ook echt niet in de situatie komen dat je er een nodig hebt. Hoop ik voor je.